Online journalistiek centraal bij Limes030
Een spraakmakende editie van
Limes030 afgelopen zondag 24 maart bij de Kargadoor. Tijdens 'Het Grote Online-bazen Debat' ging
presentatrice Eva Brouwer scherp als altijd in debat met vertegenwoordigers van
verschillende toonaangevende online media over de toekomst van de online
journalistiek. Zwichten zij voor snel nieuws en populaire items of blijft
kwaliteitsjournalistiek het uitgangspunt? En in hoeverre is online
journalistiek nu echt vernieuwend?
Insteek
'Donderwolken pakken zich samen boven journalistiek Nederland', zo viel in
het persbericht van Limes030 te lezen. 'Lezers lopen weg bij kranten, de
publieke omroep vercommercialiseert en kwaliteitsjournalistiek wordt verdrongen
naar de marge. En dat is eigenlijk allemaal de schuld van de hijgerige
dagjesjournalistiek onder leiding van online media.' Dat was echter niet de
insteek van het debat afgelopen zondag. Tijdens 'Het Grote Online-Bazen Debat'
bespraken de gasten de journalistieke vragen die blijven liggen als men klaar
is met naar elkaar te wijzen als schuldigen aan 'de teloorgang van de
journalistiek', als geaccepteerd is dat de publieke omroep in de huidige vorm
niet meer bestaat en het is doorgedrongen dat jongere generaties bedrukt papier
laten liggen. Immers, zo weten online-bazen, 'als de laatste dode boom valt,
staan wij nog'.
'Moeilijker
moeten we het niet maken!'
Te gast waren Wilma Haan (Nu.nl), Eric Smit (Follow the Money), Mark Koster (ThePostOnline.nl),
Rachid Finge (NOS.nl), Marko Faas (RTV Utrecht.nl) en Tweede Kamerlid Jasper van
Dijk (SP). Columnist Jeroen Weghs trapte af met het voorlezen van zijn column over
online journalism, volgens hem niets méér dan nieuws op internet. 'Moelijker
moeten we het niet maken!', stelde Weghs. Dat die tranisitie van off- naar
online nog in de kinderschoenen staat bleek wellicht uit het feit, dat de
gasten tijdens het kennismakingsrondje niet direct of precies wisten te melden
hoeveel unieke bezoekers zij per maand genereren op hun online platform.
Vernieuwend?
De eerste stelling deze middag: digitale journalistiek voegt weinig toe een
de journalistiek die we al kennen. 'Wel waar maar de mobiliteit van de
journalistieke content is een aspect dat daarbij regelmatig wordt vergeten',
volgens Rachid Finge. Je kunt nieuws tegenwoordig overal
lezen en niet meer alleen op papier. Daarnaast biedt online content meer
mogelijkheden, bijvoorbeeld door het invoegen van links naar
achtergrondinformatie en -artikelen. Echter, het World Wide Web bestaat pas 20
jaar en gebleken is dat mensen tijd nodig hebben om te wennen aan nieuwe
innovatieve vormen van het brengen van nieuws.
'Opinion is cheap, facts are expensive'
Belangrijke vraag is daarbij ook hoe de techniek kan worden ingezet om
nieuws op vernieuwende manieren te brengen. En, zoals uit een reactie vanuit de
zaal bleek, bereik je er bijvoorbeeld jongeren mee, die hun nieuws dikwijls uit
heel andere bronnen lijken te halen. De aard van de journalistiek lijkt te
veranderden, maar wat heeft de lezer daaraan? Zo komt er steeds meer opinie
online, maar wat voegt dat toe aan journalistiek. Opiniemakers worden weliswaar
goed gelezen, maar het publiceren van opinies moet niet verzanden in een
ongebreidelde stroom van gefrustreerde meningen, dikwijls ook terug te vinden
in reacties. Opinie is wel degelijk goed om nieuws te duiden, maar
kwaliteitsjournalistiek moet gaan over het scheiding van opinie en feiten en
het boven tafel krijgen van zaken die dikwijls verzwegen blijven. 'Opinion is
cheap, facts are expensive' stelde Eric Smit. Dát is het dilemma waarmee
kwaliteitsjournalistiek wordt geconfronteerd.
Controle
van de macht
Over het verdienmodel tenslotte blijkt dat er geen pasklare oplossing is
voor hoe gedegen journalistiek moet worden gefinancierd en gefaciliteerd. Het
maken van kwaliteitsjournalistiek is duur en daar ligt een probleem nu de
marges bij kranten en omroepen onder druk komen te staan. Als de controle van
de macht wegvalt omdat er geen geld meer is voor onderzoeksjournalistiek, dan
is dat een dramatische ontwikkeling volgens Jasper van Dijk. Een belangrijke
rol is daarbij weggelegd voor de lokale journalistiek volgens Smit, die zich
als taak zou moeten stellen om haar bestuurders te controleren en het
gemeentebeleid scherp moet volgen, maar ook daar lijkt het verdienmodel de
basis van het probleem. Tegenover één lokale journalist staan dikwijls meerdere
persvoorlichters van de gemeente, die het nieuws vanzelfsprekend gekleurd
brengen. Om de stroom berichten vanuit bijvoorbeeld gemeentes te controleren is
geld nodig terwijl adverteren op mobiel lastiger is en geld verdienen met
online journalistiek dus om nieuwe oplossingen vraagt.
Belangrijke
nieuwe fase
Conclusie van de middag lijkt, dat hoewel de mogelijkheden voor de
journalistiek steeds groter worden door digitale ontwikkelingen, de vraag moet
worden gesteld in hoeverre die ontwikkelingen ook daadwerkelijk kunnen worden
ingezet om gedegen journalistiek op vernieuwende manieren aan de man te
brengen. Tijdens dit zonder twijfel interessante debat over deze belangrijke
nieuw fase in de hedendaagse journalistiek kwam vanzelfsprekend nog veel meer
ter sprake. Wie het gehele debat wil terugzien kan hier dat doen.
De werkelijk prachtige muzikale omlijsting van Limes030 werd verzorgd door Sofie Letitre en de culturele pitches deze middag waren van het muzikale collectief Knalland en het Lentebock Festival & Brouwerij Maximus. Op zondag 28 april is er weer een nieuwe editie van Limes030. Voor meer informatie, zie (ook) Twitter en Facebook.
Door: Maurice Hengeveld
